Van klassiek naar participatief lokaal bestuur
Begin 2015 groeide bij het gemeentebestuur het idee om op zoek te gaan naar hoe participatie in Neerpelt vormgegeven kan worden. Het bestuur voelde namelijk aan dat de Neerpeltenaar meer betrokken wou worden bij het gemeentebeleid. Heel wat initiatieven werden reeds door inwoners genomen en gerealiseerd. Anderzijds voelde het gemeentebestuur aan dat besturen steeds complexer wordt en dat inwoners van bij de start betrekken bij een project tot een hogere kwaliteit en bredere gedragenheid leidt.
Omdat de nodige expertise binnen de organisatie niet aanwezig was, ging de gemeente van juli tot en met december 2015 een onderzoekstraject aan met Levuur.
Na dat intense half jaar mocht het resultaat er zijn. De gemeente Neerpelt beschikte in december 2015 over:
Een groot draagvlak voor een participatief beleid binnen de gemeente. Tijdens 5 interactieve momenten bereikten we in totaal 200 mensen, een mix van inwoners, leden van de gemeenteraad en van adviesraden, en personeel van de gemeente en van het OCMW. De resultaten werden gebundeld in een aanbevelingsnota die werd verspreid onder het gemeentepersoneel, bij de gemeenteraad, bij het schepencollege en bij adviesraden.
Een voltijds participatie-ambtenaar.
De blog www.liefdevoorneerpelt.be en de brochure ‘Participatie in Neerpelt. Hoe? Zo?’. Deze zorgen voor blijvende en brede verspreiding van de resultaten van fase 1 onder burgers, ambtenaren en mandatarissen.
De reflex bij het college van burgemeester en schepenen om bij complexe trajecten resoluut te kiezen voor een participatieve aanpak. Een eerste project werd snel opgestart: de herinrichting van het Marktplein van Neerpelt (zie case).
“De grootste troef van Levuur is volgens mij het maatwerk dat de organisatie levert. Gedurende het hele traject bleven de consultants van Levuur onvermoeibaar alert voor de noden van het project en van de stakeholders.”
“We willen voortdurend in dialoog zijn met de inwoners en hen op een hedendaagse manier betrekken bij en laten participeren aan het gemeentelijk beleid.” – Raf Drieskens, burgemeester Neerpelt
De vragen aan Levuur
Wij willen werk maken van een geïntegreerd participatiebeleid, zowel intern als extern. Maar hoe kunnen we de participatie van een grote diversiteit aan burgers in projecten en initiatieven aanmoedigen en ondersteunen? En hoe kunnen we participatie integreren in de eigen bestuurscultuur en de gemeentediensten?
Kunnen jullie ons hierbij helpen?
MEER INFO
Greet Sleurs
Beleidsmedewerker participatie
Greet.sleurs@neerpelt.be
www.liefdevoorneerpelt.be
Succesfactoren
1. Inspireer en geef het goede voorbeeld
Een openlijk engagement van zowel de burgemeester als de secretaris van bij de prille start maken een wezenlijk verschil voor mandatarissen en ambtenaren (meer motivatie, meer durf, meer openheid …)
2. Toon dat je het meent, ga van woorden naar daden
Door het snel concreet maken van besluiten op papier, toon je dat je het serieus meent. De gemeente Neerpelt wierf bij de start van het project onmiddellijk een participatie-ambtenaar aan.
3. Doe het zelfvertrouwen van mensen groeien
Begeleid mensen en geef hen richting, maar geef hen ook de ruimte om te bewegen, te proberen, initiatieven te nemen … De ambtenaren van Neerpelt konden na een korte opleiding als tafelbegeleider meteen praktijkervaring opdoen. Eerst met het uitwerken en uitschrijven van werkvormen, methodieken en draaiboeken, nadien als mede-begeleiders van de publieke workshops voor co-creatie tussen burgers en bestuur. Dit creëert een snelle boost op vlak van zelfvertrouwen en vaardigheden en het versterkt hen in hun overtuiging dat ze het kunnen.
Hoe pak je zoiets aan?
Fase 1 – Interne visievorming en mogelijkheden participatief bestuur
In de eerste fase wilden we binnen het gemeentebestuur werken aan het ontwikkelen van een visie en het opbouwen van expertise in het opzetten van participatieve processen.
We kozen voor een ervaringsgerichte aanpak en vroegen de ambtenaren en mandatarissen om de publieke workshops met ons mee te begeleiden. Deze workshops hadden onder meer tot doel te bedenken waarvoor en hoe het bestuur participatie kan inzetten. Al doende verwierven de ambtenaren en mandatarissen samen met de burgers de eerste inzichten in participatie (de aanpak, de kracht …) en kwamen ze tot een gedeeld begrippenkader.
Met dit actief leerproces versterkten we niet alleen de expertise en ervaring bij de ambtenaren maar creëerden we ook een gevoel van eigenaarschap bij hen. Een ander voordeel van deze manier van werken, is dat tijdens het proces een draagvlak gecreëerd wordt voor de participatieve bestuursstijl, zowel binnen het gemeentebestuur als bij de burgers.
Fase 2 – Aan de slag: participatieve scenario’s vormgeven en realiseren
Om al doende verder te particileren koos het bestuur resoluut voor een participatie aanpak bij de herinrichting van het Marktplein. Op die manier wordt het toetsingskader meteen in praktijk gebracht.