Hoe breng je een stadsbreed multi-actornetwerk van denken naar doen
In 2011 engageerde Leuven zich formeel om klimaatneutraliteit na te streven. De stad wil dit ambitieuze doel bereiken via een sociaal rechtvaardige transitie en een evenwaardige betrokkenheid van alle spelers in de samenleving.
Eind 2013 werd de vzw Leuven Klimaatneutraal 2030 (nu: Leuven 2030) opgericht. Deze vzw wil informeren, sensibiliseren, inspireren en faciliteren. Ze wil opportuniteiten vinden en versterken, een sterk netwerk ontwikkelen en kennis en innovatieve praktijken bundelen. Daarnaast wil ze ook een vruchtbare bodem en een draagvlak creëren voor klimaatinitiatieven, en daadkracht, betrokkenheid en participatie stimuleren.
Een wetenschappelijk rapport en verschillende thematische werkgroepen brachten onder meer het ambitieniveau en de gewenste acties in kaart, maar leidden niet meteen tot een versnelling in concrete acties op het terrein .
Om het participatieproces alle kansen te geven en tot een authentiek en écht stadsbreed project te komen, deed de vzw een beroep op Levuur. Met de stadscamping ‘Zero Emissie’ als publieksactiviteit schoten we uit de startblokken.
Met de stadscamping Zero Emissie als originele publieksactiviteit zwengelde Levuur mee de dynamiek aan.
“De samenwerking met Levuur deed originele en wervende formats ontstaan die van groot belang waren en zijn voor de impact en groei van het stadsbrede klimaatproject. De buurten- en scholencampings genereerden belangrijke momenten, en vooral de scholencampings zitten in een sterk groeiende dynamiek. De werfvergaderingen bleken tot nu van fundamenteel belang om engagement, expertise en kennis te koppelen aan acties via nieuwe samenwerkingsverbanden en businessmodellen. Ze zorgden reeds voor meerdere doorbraken in het transitieproces.”
“Samenwerken met Levuur werd steevast gekenmerkt door goesting, inspiratie en toewijding. Een bijzondere ervaring.”
-Katrien Rycken, projectcoördinator Leuven 2030
De vragen aan Levuur
Leuven wil tegen 2030 klimaatneutraal worden. Dat vergt een stadsbrede beweging en een fundamentele omslag in bijna alle domeinen van het dagelijks leven. Om dit te bereiken, willen we burgers, bedrijven, kennisinstellingen, middenveldorganisaties en (semi)publieke overheden samenbrengen in atypische samenwerkingsverbanden.
Kunnen jullie ons doorheen dit proces begeleiden?
MEER INFO
Katrien Rycken
Projectcoördinator Leuven 2030
katrien.rycken@leuven2030.be
www.leuven2030.be
Welke resultaten behaalden we?
Na een korte intensieve opstartperiode van 6 maanden én een spraakmakende publieksactiviteit zagen eind 2014 een 24-tal werven het levenslicht rond gebouwen, mobiliteit, energie, landbouw, natuur en consumptie. Vandaag werken geëngageerde partners uit bedrijfsleven, overheid, middenveld en burgers aan een 12-tal projecten die bijdragen aan een klimaatneutrale toekomst voor Leuven.
Zo is er bijvoorbeeld het succesverhaal van het platform ‘Straten vol Leuven’ dat ijvert voor een versnelde realisatie van een autoluwe binnenstad. Binnen dit project, getrokken door de zaakvoerder van BUUR (Bureau voor Urbanisme), werkten 70 burgers, bedrijven en organisaties nauw samen (waaronder de twee Levurianen Stef en Ewoud). Met snel succes, want reeds in het najaar 2016 implementeerde het Leuvens stadsbestuur een nieuw verkeerscirculatieplanin de binnenstad.
Burgemeester Ridouani verwees ook nadien nog geregeld naar Leuven2030 als voorbeeld van horizontaal bestuursmodel. In een interview in MO* (okt 2018) stel hij dit als volgt:
“Ik neem mijn besluiten niet in een ivoren toren om ze dan door te duwen en te communiceren aan de bevolking. We formuleren grote sociale of ecologische doelstellingen en daarrond bouwen we een brede coalitie van alle maatschappelijke stakeholders die er samen alles aan doen om het doel te bereiken.
Voor dit participatieve model kreeg Leuven in 2018 de European Green Leaf Award van de Europese Commissie, voor steden die samen met hun inwoners werken aan een milieuvriendelijke stad. Als de stad dirigistisch bestuurd was geweest, hadden we die prijs nooit gekregen. Als gemeenschapsproject, in plaats van stadsproject, is het breder én ambitieuzer gedragen. Het verkeerscirculatieplan is daaruit voortgekomen. Deze vorm van besturen wil ik als burgemeester uitbreiden naar andere beleidsdomeinen.”
Succesfactoren
1. Richt een juridische entiteit op voor projecten met een globale doelstelling
Om de doelstelling van klimaatneutrale stad in 2030 te halen, werd de vzw Leuven Klimaatneutraal 2030 opgericht (sinds 2016 vervelde deze van naam tot Leuven 2030). Deze juridische entiteit biedt een essentiële kapstok voor een project met meerdere actoren en niveaus.
2. Wil je vuurwerk? Combineer dan participatieprocessen met inspirerende betrokkenen
Er kan een enorme dynamiserende aantrekkingskracht uitgaan van een heldere en ritmische participatie-procesarchitectuur en enkele bijzonder gedreven en begeesterende betrokkenen.
3. Geef ruimte voor de zoektocht naar balans
Als je wilt dat een multidimensionaal project duurzaam is, zorg dan dat de deelnemers zich voldoende vrij kunnen bewegen om het evenwicht te zoeken tussen lang genoeg vasthouden en snel genoeg loslaten.
Hoe pak je zoiets aan?
Fase 1 – Ontwikkelen procesarchitectuur
De eerste stap die we namen, was het ontwikkelen van de procesarchitectuur samen met Leuven2030. Deze bepaalde de verdere werking van Leuven2030 en bracht de gewenste dynamiek op gang.
Fase 2 - Camping Zero Emissie als procesversneller
Het originele publieksevent Camping Zero Emissie fungeerde in 2014 voor de eerste keer als procesversneller. Honderden burgers brachten tijdens dit evenement de nacht door in een van de gelegenheidscampings in een publieke ruimte in de stad. Daarnaast namen ze rond stadvuren deel aan debatten en brunches met klimaatexperts en genoten ze van intieme muzikale sets onder de sterrenhemel. Ook nu nog organiseren scholen en buurten jaarlijks verschillende klimaatcampings.
Fase 3 – Concrete projecten gaan van start
Zes maanden later vertaalde deze dynamiek zich in 24 concrete projecten. Tijdens een groots opgezette Werfvergadering in concertzaal Het Depot in Leuven engageerden meer dan 150 partners en burgers zich om deze projecten tot een goed einde te brengen. Vandaag zijn hiervan een 12-tal projecten nog actief. Het platform ‘Straten vol Leuven’ boekte met de tijdelijke herinrichting van verschillende pleinen in het kader van de implementatie van het nieuw verkeerscirculatieplan door het Leuvens stadsbestuur, een zichtbaar succes.
Fase 4: Vertaling naar een memorandum
In deze fase wordt de basis gelegd voor de vertaling van de resultaten van het participatief traject in meer beheersmatige aspecten. Levuur ondersteunt het proces en begeleidt een groep van interne en externe experten die het uiteindelijke document zullen produceren. De output: het memorandum van De Lijn.
