Uitwerken en begeleiden van de campagne “Vraag voor de Wetenschap"
Opdrachtgever
het Fonds Wetenschappelijk Onderzoek Vlaanderen in opdracht van Vlaams minister Muyters, bevoegd voor wetenschap en innovatie, in samenwerking met een brede groep wetenschappelijke organisaties, zoals de Vlaamse universiteiten en hogescholen.
Vragen aan Levuur
Wetenschap zit overal: van de virussen in ons bloed, het eten op ons bord of de files op de weg, wetenschap doet er onderzoek naar. Maar van welke vragen lig jij soms wakker? En kan de Vlaamse wetenschap er een antwoord op bieden? Dat is de centrale vraag van de campagne “Vraag voor de Wetenschap”.
Met ‘Vraag voor de wetenschap’ willen we de wetenschap dichter bij de burger brengen. Het opzet is om geïnspireerd door de input van een grote diversiteit aan burgers en organisaties een Vlaamse Wetenschapsagenda op te stellen. Die agenda zal de Vlaamse wetenschap de komende jaren helpen om beter in te spelen op de vragen die leven bij de bevolking. Treecompany, Indiville (online-participatie) en Levuur werden gevraagd deze campagne concreet uit te werken en te begeleiden.
Hoe verliep het traject?
6 weken van de wetenschap
Van 17 april tot 27 mei konden alle Vlamingen hun vragen voor de wetenschap indienen via de website op het participatieplatform van Tree Company. Bekende gezichten, zoals Lieven Scheire en Maureen, deelden hun vragen in korte video’s. Organisaties konden evenementen opzetten om vragen te verzamelen en opiniemakers leggen in opiniestukken uit waarover zij willen dat de wetenschap zich de komende jaren buigt. Dit alles werd ondersteund met een brede campagne in de media. Tijdens de 6 weken van de wetenschap bezoeken we ook de verborgen parels van de wetenschap. Het gaat om fascinerende wetenschapsplekken waar we telkens met een klas of vereniging naartoe trekken.
Clusteren tot overkoepelende vragen
Gedurende de zomer werden alle verzamelde vragen in ruimere thema’s gegroepeerd zonder de individuele vragen uit het oog te verliezen. Deze clustering werd uitgevoerd door de experten uit de academische wereld. Doel was om te komen tot een beperkt aantal overkoepelende vragen.
5 Nachten van de wetenschap
Ook nadat alle vragen verzameld waren, bleef het belangrijk om de burger te betrekken en aan het woord te laten. Daarom nodigden we alle geïnteresseerden uit om tijdens de vijf Nachten van de Wetenschap met onderzoekers, burgers, (middenveld)organisatie en bedrijven in gesprek te gaan over de ingestuurde vragen. Het doel: meer inzicht krijgen in wat er leeft bij de bevolking. Wat maakt deze onderzoeksvragen zo relevant en belangrijk? Waarom stelt de burger deze vraag? Wat leeft er precies? Hoe kan het onderzoek hier rekening mee houden? Met wie kunnen wetenschappers dit samen onderzoeken?
Door over die vragen van gedachten te wisselen kunnen wetenschap en samenleving dichter bij elkaar komen. Wetenschappers krijgen inspiratie voor onderzoek wanneer ze horen wat mensen bezighoudt. En burgers, organisaties en bedrijven zien de relevantie en de mogelijkheden die onderzoek biedt.
5 thema's
De nachten vonden plaats in Leuven, Gent, Antwerpen, Hasselt en Kortrijk, tussen 15 en 25 oktober 2018. Elke avond stond in het teken van een ander thema dat sterk naar voren kwam uit de ingediende vragen: gezondheid, evolutie, onze aarde, mobiliteit en migratie.
Binnen elk thema bogen de deelnemers zich in gesprekgroepjes over een concreet onderwerp. Elke avond werd ingeleid door twee wetenschappers, die telkens hun kijk gaven op het thema en het maatschappelijk belang ervan.
Op elk van de Nachten waren tussen de vijftig en zeventig deelnemers aanwezig: burgers, wetenschappers, vertegenwoordigers van organisaties en bedrijven die hun steentje wilden bijdragen.
Kennismakers en het eindrapport
Het proces en alle output van het proces worden vervolgens in een eindrapport gegoten dat op 14 december 2018, tijdens het Kennismakers-evenement (n.a.v. de viering van 90 jaar FWO) in de Koningin Elisabethzaal te Antwerpen, wordt voorgesteld aan minister Muyters en het brede publiek.
Wat leerden de Nachten ons?
Hoewel de thema’s van de Nachten sterk uiteenliepen, doken volgende inzichten herhaaldelijk op:
- Wetenschap moet inzicht geven in de oorzaken en gevolgen van maatschappelijke fenomenen. We zoeken immers verklaringen voor het onbekende.
- Onderzoek moet ernaar streven om het welzijn van mensen te vergroten. Wat zijn bijvoorbeeld de negatieve gevolgen van onze manier van wonen, werken en ons verplaatsen? En hoe kunnen we die oplossen?
- Ethiek is een belangrijk gegeven bij onderzoek. Vragen als ‘Wat is vooruitgang eigenlijk?’ of ‘Willen we een gezondheidszorg die ons allemaal langer doet leven?’ zijn belangrijk.
- Onderzoek moet bijdragen aan een inclusieve samenleving. Hoe kunnen we bijvoorbeeld wetenschappelijke vooruitgang voor iedereen beschikbaar en toegankelijk maken, op het vlak van geneeskunde, wonen, mobiliteit …?
- Er is meer inzicht nodig over gedragsverandering en hoe we mensen sneller kunnen aanzetten tot een positief gedrag.
Tijdens de Nachten werd niet enkel het belang besproken van de vragen die de campagne ‘Vraag voor de Wetenschap’ opleverde. Ook de manier waarop die vragen te onderzoeken zijn kwam uitgebreid aan bod. Het is zonder meer duidelijk dat het onderzoek van onze complexe wereld steeds meer interdisciplinair moet zijn en dat samenwerking tussen onderzoekers en burgers, bedrijven en overheden en media echt nodig is.
Wat leerden we over de participatieve aanpak?
De mix van wetenschappers (30%) en niet-wetenschappers (70%) zorgde voor interessante uitwisselingen die alle aanwezige partijen belangrijk vonden en apprecieerden. Uit de evaluaties van de Nachten bleek dat 90% aangeeft dat iedereen zijn mening kon geven en dat er goed naar elkaar werd geluisterd.
De deelnemers gaven aan dat de avonden leerrijk waren en ze waren over het algemeen positief gestemd. De meesten zien voor zichzelf een rol weggelegd in de samenwerking tussen wetenschap, overheid en andere actoren.
Wetenschap oefent een sterke aantrekkingskracht uit op jongere generaties. Waar op participatieve evenementen doorgaans een ouder publiek afkomt, waren er tijdens de vijf Nachten opvallend veel jonge deelnemers: 69% was jonger dan 45 jaar. De meerderheid was hooggeschoold (80%).
Wetenschappers én burgers moesten soms zoeken naar een taal waarin ze elkaar verstaan. Dat is niet altijd gemakkelijk, maar wel noodzakelijk wanneer mensen vanuit zeer verschillende achtergronden samen willen nadenken over complexe onderwerpen. De deelnemers gaven aan dat dit verkennen van elkaars wereld hen een rijker en dieper inzicht gaf in het belang van wetenschappelijk onderzoek.
beelden en filmpjes
https://www.vraagvoordewetenschap.be/
http://www.treecompany.be/project/vraag-voor-de-wetenschap/