Hoe laat je burgers meewerken aan een nieuw samenlevingsmodel?
In 2008 vroeg de stad Genk onze medewerking voor het grote strategische project dat ze wilde opstarten: een bevraging van haar burgers over de toenemende segregatie in hun multiculturele stad. Op dat moment hadden we nog geen idee dat we in 2013 op volgende resultaten zouden kunnen terugkijken:
- Het project ‘De Genks’ heeft meer dan 3000 burgers geactiveerd, aangesproken op hun fierheid als Genkenaar en uitgedaagd om de eigen verantwoordelijkheid op te nemen;Verschillende stadsdiensten putten voor hun strategische beleidsplanning 2012-2018 inspiratie uit de bevindingen van ‘De Genks’;
- ‘De Genks’ won de “Thuis in de Stad Prijs 2010”, en is nu nog altijd een strategisch, innovatief en vooruitstrevend voorbeeldproject;
- De burgers die het nauwst bij het project betrokken waren, voelen zich nog altijd verbonden met ‘De Genks’ en nemen ook meer aan andere initiatieven deel;
- Binnen het Genkse stadsbestuur groeit de kennis en ervaring over het opzetten van een participatieve dialoog.
Behalve de hoop om een bepaald percentage burgers te bereiken, hadden we geen enkele van bovenstaande doelstellingen op voorhand vastgelegd. En toch liggen nu deze resultaten op tafel. Hoe we dat bereikten? Onder meer door van bij het begin erg veel aandacht te besteden aan het creëren van de best mogelijke voorwaarden voor participatie.
‘De Genks’ won de ‘Thuis in de Stad Prijs 2010’, en is nu nog altijd een strategisch, innovatief en vooruitstrevend voorbeeldproject.
De vragen aan Levuur
Via welk (nieuw) samenlevingsmodel kun je het samenleven in Genk verbeteren?
Hoe stimuleer je een open gesprekscultuur en verantwoordelijkheid bij de Genkenaar?
Hoe verbindt je deze dynamiek met het stadsbestuur?
MEER INFO
Yasemin Yilmaz
Projectleider De Genks
Yasemin.Yilmaz@Genk.be
www.degenks.be
Hoe start je dergelijk participatietraject? 3 inzichten
1. Kies voor een open (leer)proces met krachtige intenties in plaats van alles op voorhand vast te beitelen
De Genks heeft als doel het samenleven in de stad te verbeteren en de diversiteit van Genk te valoriseren. Om bij de opstart met de maatschappelijke complexiteit te kunnen omgaan, kozen we voor de eerste fase van het project voor een open aanpak waarbij de weg zich al wandelend ontvouwde. Deze open en brede blik hielp ons kansen te zien die we allicht vanuit een té resultaatgericht denken zouden gemist hebben. Onze duidelijke intentie hielp ons om gaandeweg steeds opnieuw beslissingen te nemen over volgende stappen. Dit was niet altijd makkelijk, en ging gepaard met vallen, leren van wat er is gebeurd en weer opstaan: een basisvoorwaarde voor innovatie. Iedereen die erbij betrokken was, van uitdager tot beleidsverantwoordelijke, werd uitgedaagd om grenzen te verleggen en vernieuwend te denken.
2. Vertrouw op uw burgers en medewerkers en geef ze ruimte om verantwoordelijkheid op te nemen
Burgers die met burgers praten, dat was het uitgangspunt van De Genks. We vonden 40 burgers van heel diverse pluimage bereid om uitdager te worden: een Genkenaar die zijn mede-Genkenaars uitnodigt tot een goed en zinvol gesprek. Ze kregen vorming, methodieken, ondersteuning. Ze gaven het beste van zichzelf en vormden binnen de kortste keren een warme, rijke, creatieve groep die ons keer op keer verraste met hun ideeën, inzet en betrokkenheid. Een soortgelijke beweging herhaalde zich in de tweede fase van het project. Ditmaal kregen stadsmedewerkers de ruimte om mee verantwoordelijkheid op te nemen.
3. Stel een buitengewoon projectteam samen
Buitengewoon enthousiast, leergierig en open, maar ook opbouwend kritisch en daadkrachtig. Buitengewoon divers in zijn samenstelling. En buitengewoon in die zin dat een vernieuwend project dat patronen wil doorbreken ook vraagt om een team dat verfrissend en out of de box mag denken. Geef als beleidsverantwoordelijke dit projectteam binnen de mate van het mogelijke alle speelruimte om participatief te werken en te experimenteren met nieuwe vormen, zorg voor voldoende beslissingskracht, toon en benoem openlijk je steun voor wat ze doen en volg ze op met een goed functionerend, dragend en uitdagend DB.
Hoe is het traject concreet verlopen?
“Wij maken de stad”. Dit was de slogan van het burgerparticipatie-project De Genks, één van de zeven strategische stadsprojecten van Stad Genk tijdens de legislatuur 2006-2012. Aan de basis lagen zowel cijfers als signalen die wezen op een segregerende Genkse samenleving. Na een intensieve vorming gingen 40 vrijwilligers, ‘uitdagers’ genoemd, in de loop van 2009-2010 het gesprek aan met 3200 Genkenaren. De vragen die ze meenamen: ‘Wat leeft er bij jou, wat vind jij belangrijk in onze samenleving? Wat is goed, wat kan beter? Wat kun je zelf doen, wat kunnen jullie als gemeenschap doen en wat kan de Stad doen? De resultaten werden door de uitdagers zelf verwerkt en gebundeld in een spraakmakende krant die iedere Genkenaar thuis in de bus kreeg. In 2011 en 2012 werkten medewerkers van het stadsbestuur en OCMW via gesprekstafels aan een strategie om oplossingsgericht de belangrijkste vaststellingen uit de vorige dialoogfase aan te pakken. Geslaagde voorstellen krijgen een plaats in het strategische beleidsplan van de stad voor de legislatuur 2012-2018.
Sinds april 2013 gaat De Genks op eigen benen verder, als label dat rolmodelprojecten stimuleert en beloont, als laboratorium en uitdagende innovator binnen de stadsdiensten, en als warme verbinder en netwerker tussen burgers en stadspersoneel van alle slag en stand.